Σχολικό! χώρος... ιδεών... νέων

Ανθολόγιο Λογοτεχνικών Κειμένων (Ε' και Στ' Δημοτικού)

Ρίτσος και χορωδία

Ειρήνη

Νατάσα

Ιωάννα Σ.

Τροφές για κάθε μέρα

Τροφές τις οποίες καταναλώνουμε σπάνια.

Κουίζ

Το υπέροχο μήνυμα του Peter Sventina

“Εκεί που μένω, οι θάμνοι πρασινίζουν αργά τον Απρίλη ή νωρίς τον Μάη και σύντομα γεμίζουν με κουκούλια από πεταλούδες. Αυτά τα κουκούλια μοιάζουν με μπαλίτσες από βαμβάκι ή με κουφέτα και οι νύμφες τους καταβροχθίζουν φύλλο το φύλλο μέχρι που οι θάμνοι απογυμνώνονται. Όταν όμως οι νύμφες γίνουν πεταλούδες και πετάξουν, οι θάμνοι δεν είναι κατεστραμμένοι. Καθώς πλησιάζει το καλοκαίρι, ξαναγίνονται πράσινοι πάλι και πάλι.

Έτσι μοιάζει ο συγγραφέας, έτσι μοιάζει ο ποιητής. Κατασπαράζονται, μένουν κατάστεγνοι από ιστορίες και ποιήματα, που, όταν ολοκληρωθούν, πετούν μακριά, μπαίνουν μέσα σε βιβλία και βρίσκουν τους αναγνώστες τους. Αυτό γίνεται πάλι και πάλι.

Και τι συμβαίνει μ' εκείνα τα ποιήματα και τις ιστορίες;

Ξέρω ένα αγόρι που έπρεπε να κάνει κάποια εγχείρηση στο μάτι του. Για δύο εβδομάδες μετά την εγχείρηση, έπρεπε να ξαπλώνει μόνο από τη δεξιά πλευρά και μετά δεν έπρεπε να διαβάζει τίποτα για έναν μήνα. Όταν τελικά ξαναπήρε στα χέρια του ένα βιβλίο έπειτα από ενάμιση μήνα, ένιωσε σαν να κατάπινε λέξεις μ’ ένα κουτάλι από μια γαβάθα. Σαν να τις έτρωγε. Πραγματικά τις έτρωγε.

Ξέρω κι ένα κορίτσι που, όταν μεγάλωσε, έγινε δασκάλα. Μου είπε: “Τα παιδιά που οι γονείς τους δεν τους διάβασαν παραμύθια έχουν στερηθεί κάτι σημαντικό”.

Οι λέξεις στα ποιήματα και στις ιστορίες είναι τροφή. Όχι τροφή για το σώμα, όχι τροφή που μπορεί να γεμίσει το στομάχι σου. Τροφή όμως για το πνεύμα και τροφή για την ψυχή.

Όταν πεινάει κάποιος ή διψάει, το στομάχι του γουργουρίζει και το στόμα του στεγνώνει. Οι πεινασμένοι γυρεύουν να φάνε κάτι, ένα κομμάτι ψωμί, ένα πιάτο ρύζι ή δημητριακά, λίγο ψάρι ή μια μπανάνα. Όσο περισσότερο πεινούν, τόσο στενεύει ο οπτικός τους ορίζοντας, ώσπου παύουν να βλέπουν ό,τι δεν είναι τροφή για να τους χορτάσει.

Η πείνα για λέξεις εκδηλώνεται διαφορετικά. Μοιάζει με θλίψη, με λήθη, με αυθάδεια. Οι άνθρωποι που υποφέρουν από τέτοιου είδους πείνα δε νιώθουν πως η ψυχή τους τρέμει από το κρύο κι ότι προσπερνούν τους εαυτούς τους χωρίς να το προσέχουν. Ένα μέρος του κόσμου τους εξαφανίζεται χωρίς να το γνωρίζουν.

Αυτού του είδους η πείνα χορταίνεται με ποίηση και ιστορίες.

Υπάρχει όμως ελπίδα για όσους δεν έχουν ποτέ αφεθεί ν’ απολαύσουν  τις λέξεις, για να χορτάσουν αυτή την πείνα;

Υπάρχει! Το αγόρι που είπαμε διαβάζει κάθε μέρα. Το κορίτσι έγινε δασκάλα και διαβάζει στους μαθητές της. Κάθε Παρασκευή. Κάθε βδομάδα. Αν κάποια φορά το ξεχάσει, της το θυμίζουν τα παιδιά.

Και τι γίνεται με τον συγγραφέα και τον ποιητή; Καθώς έρχεται το καλοκαίρι, θα πρασινίσουν πάλι. Και πάλι θα στεγνώσουν από ιστορίες και ποιήματα, που θα πετάξουν μακριά προς κάθε κατεύθυνση. Πάλι και πάλι.”

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

(Αφού έχεις διαβάσει πρώτα το μήνυμα για το 2020 το οποίο γράφτηκε από τον Σλοβένο συγγραφέα Peter Svetina και μεταφράστηκε στα ελληνικά, όπως κάθε χρόνο, από τη συγγραφέα Λότη Πέτροβιτς)

1. Πώς νομίζεις ότι αισθανότανε το αγόρι όταν δεν μπορούσε να διαβάσει; Και πώς όταν τελικά άρχισε ξανά να διαβάζει;

Όταν το αγόρι δεν μπορούσε να διαβάσει, ένιωθε απαίσια, χάλια. Ήταν πολύ στενοχωρημένο. Ενώ όταν άρχισε να ξαναδιαβάζει, ένιωθε ευτυχισμένο.

Νατάσα Σ.

Το αγόρι αισθανότανε χάλια και ήταν στενοχωρημένο. Όταν άρχισε να διαβάζει ήταν χαρούμενο.

Απόστολος

2. «Ξέρω κι ένα κορίτσι που, όταν μεγάλωσε, έγινε δασκάλα. Μου είπε: “Τα παιδιά που οι γονείς τους δεν τους διάβασαν παραμύθια έχουν στερηθεί κάτι σημαντικό”». Εσύ συμφωνείς; Τι είναι εκείνο που μπορεί να έχουν στερηθεί αυτά τα παιδιά;

Τα παιδιά που οι γονείς τους δεν τους έχουν διαβάσει ποτέ παραμύθια έχουν στερηθεί τα ταξίδια στο μαγικό κόσμο της φαντασίας, στον οποίο πηγαίνουμε, όταν διαβάζουμε παραμύθια.

Νατάσα Σ.

Ναι, συμφωνώ γιατί αυτά τα παιδιά έχουν στερηθεί τη φαντασία τους.

Απόστολος

Τα παιδιά που οι γονείς τους δεν τους έχουν διαβάσει παραμύθια έχουν στερηθεί γνώση, αγάπη για τα βιβλία, δεν έχουν φαντασία και δεν έχουν πλούσιο λεξιλόγιο.

Εβίτα

Αυτά τα παιδιά έχουν στερηθεί τον μαγικό κόσμο που πηγαίνουν όταν διαβάζουν ένα βιβλίο.

Αλεξάνδρα

Συμφωνώ! Αυτά τα παιδιά έχουν στερηθεί αγάπη, χαρά, φαντασία και γνώση.

Δημήτρης

3. Αποτύπωσε εικαστικά τις δύο εικόνες (Χωρίζοντας ένα φύλλο στη μέση ή ενώνοντας δύο διαφορετικά φύλλα ή σ' ένα χαρτονάκι).

1^η εικόνα: Η μεταμόρφωση. Κουκούλια – Νύμφες – Πεταλούδες.

(Εκεί που μένω, οι θάμνοι πρασινίζουν αργά τον Απρίλη ή νωρίς τον Μάη και σύντομα γεμίζουν με κουκούλια από πεταλούδες. Αυτά τα κουκούλια μοιάζουν με μπαλίτσες από βαμβάκι ή με κουφέτα και οι νύμφες τους καταβροχθίζουν φύλλο το φύλλο μέχρι που οι θάμνοι απογυμνώνονται. Όταν όμως οι νύμφες γίνουν πεταλούδες και πετάξουν, οι θάμνοι δεν είναι κατεστραμμένοι. Καθώς πλησιάζει το καλοκαίρι, ξαναγίνονται πράσινοι πάλι και πάλι).

2^η εικόνα: Ο συγγραφέας. Δημιουργεί ιστορίες – Οι ιστορίες ταξιδεύουν προς τα παιδιά.

(Έτσι μοιάζει ο συγγραφέας, έτσι μοιάζει ο ποιητής. Κατασπαράζονται, μένουν κατάστεγνοι από ιστορίες και ποιήματα, που, όταν ολοκληρωθούν, πετούν μακριά, μπαίνουν μέσα σε βιβλία και βρίσκουν τους αναγνώστες τους. Αυτό γίνεται πάλι και πάλι. )

Νατάσα Σ.

Απόστολος

Εβίτα

Αλεξάνδρα

Δημήτρης

Νεφέλη

4. Δημιούργησε μία αφίσα στην οποία να αποτυπώνεται:

α) Η πείνα για λέξεις. (Η πείνα για λέξεις εκδηλώνεται διαφορετικά. Μοιάζει με θλίψη, με λήθη, με αυθάδεια. Οι άνθρωποι που υποφέρουν από τέτοιου είδους πείνα δε νιώθουν πως η ψυχή τους τρέμει από το κρύο κι ότι προσπερνούν τους εαυτούς τους χωρίς να το προσέχουν. Ένα μέρος του κόσμου τους εξαφανίζεται χωρίς να το γνωρίζουν)

β) Οι τρόποι καταπολέμησης αυτής της πείνας. (Αυτού του είδους η πείνα χορταίνεται με ποίηση και ιστορίες … Το αγόρι που είπαμε διαβάζει κάθε μέρα. Το κορίτσι έγινε δασκάλα και διαβάζει στους μαθητές της. Κάθε Παρασκευή. Κάθε βδομάδα. Αν κάποια φορά το ξεχάσει, της το θυμίζουν τα παιδιά)

Θυμάμαι ότι μια αφίσα μπορεί να έχει λόγια, σύντομο μήνυμα, μία φράση, έναν τίτλο.

Νατάσα Σ.

Εβίτα

5. Γράψε ένα δικό σου μήνυμα για την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου. Το μήνυμά σου θα απευθύνεται προς τα συνομήλικά σου παιδιά, αλλά και προς τα παιδιά που θα έρθουν στο Δημοτικό Σχολείο μετά από εσένα. Για αυτό το λόγο θα δημοσιευτεί στη σχολική ιστοσελίδα. Προφανώς, ο απώτερος σκοπός του μηνύματος είναι να ανακαλύψουν τα παιδιά τη μαγεία της λογοτεχνικής ανάγνωσης.

Παιδιά, σας συμβουλεύω να διαβάζετε βιβλία για να μη γίνετε ξύλα απελέκητα και να μπορείτε να έχετε μεγάλη φαντασία και μόρφωση που χρειάζεται στη ζωή σας.

Απόστολος

Όλα τα παιδιά μπορούν να μορφωθούν άμα διαβάσουν σκληρά. Το διάβασμα είναι καλό για τους ανθρώπους γιατί το διάβασμα τους φέρνει νερό, φαγητό, ένα σπίτι και μια δουλειά.

Δήμητρα

Το να διαβάσεις ένα βιβλίο σε κάνει να νιώθεις βασιλιάς του κόσμου, επειδή τα βιβλία σε κάνουν να νιώθεις χαρά. Γι' αυτό να διαβάζετε πολλά βιβλία για να αναπτύξετε τη φαντασία σας και το λεξιλόγιό σας.

Εβίτα